Review: Piloting Palm

Door Gonny van der Zwaag	Klik op de plaatjes voor een vergrote versie
Publicatiedatum: 01 april 2002

Het boek

Donna Dubinsky

Jeff Hawkins

Vrijwel elke Palm-liefhebber kent het verhaal over het ontstaan van de Pilot. Volgens de legende liep Jeff Hawkins wekenlang met een blokje hout in zijn borstzak. Met een Japans eetstokje imiteerde hij het maken van notities.
Ook het verhaal over het ontstaan van Handspring zal bij de meeste bezoekers van deze website bekend zijn: na de overname door 3Com verlieten Hawkins en zakenpartner Dubinsky het bedrijf dat zij enkele jaren eerder hadden opgericht, om met Handspring een nieuw begin te maken.

Over de ontstaansgeschiedenis van Palm en de Palm-computer bestaan nog talloze andere anekdotes, die tot nu toe alleen bekend waren bij insiders. Onlangs verscheen er een boek dat hierin verandering zal brengen: "Piloting Palm" beschrijft de geschiedenis van de Palm vanaf het moment dat Jeff Hawkins in 1985 zijn eerste ideeën ontwikkelde op het gebied van pen based computing. Het eindigt met de aankondiging van de Handspring Treo in november 2001.

Auteurs

"Piloting Palm" is geschreven door Andrea Butter en David Pogue. Butter was van 1993 tot 1999 werkzaam bij Palm als marketing-medewerker en later als marketing-directeur. Dankzij haar bijdrage konden veel verhalen uit eerste hand worden verteld en bovendien waren de betrokkenen bereid om meer tijd vrij te maken voor interviews dan bij een andere auteur wellicht het geval was geweest. David Pogue is auteur van een aantal computerboeken, waaronder het bekende PalmPilot: The Ultimate Guide. Maar hij heeft ook boeken geschreven over klassieke muziek en goochelen en is vaste columnist van de New York Times. Het is zijn verdienste dat het boek wegleest als een spannend avonturenverhaal. Je kunt je daarbij afvragen of sommige conversaties werkelijk hebben plaatsgevonden, zoals ze in het boek staan afgedrukt. Maar ze schetsen wel een beeld van de omstandigheden waar je je als lezer gemakkelijk kunt inleven.

Insteek

Butter en Pogue hebben zich beperkt tot de grote lijnen. Er worden anekdotes en kleine wetenswaardigheden onthuld, maar heikele punten worden zorgvuldig vermeden. Het is duidelijk dat de auteurs grote bewonderaars van Hawkins en Dubinsky zijn en vooral een positief getint boek wilden schrijven. Minder prettige karaktertrekken of persoonlijke blunders komen niet ter sprake. Als er iets fout ging, dan lag dat voornamelijk aan starheid of besluiteloosheid van externe partijen.
Ook is opvallend dat het accent vooral ligt op de vroege jaren, vanaf 1985 tot 1999. De ontwikkeling van de nieuwere Visor-modellen krijgt nauwelijks aandacht: de Edge wordt alleen terloops genoemd en de Visor Platinum, Pro en Neo komen al helemaal niet aan de orde. Ook de Palm m500, m505 en m100-serie en de Sony Clié-modellen passeren in slechts één alinea de revue. Misschien is hiervoor gekozen omdat de ontwikkeling van Palm-computers in de periode na 1999 vrij goed gedocumenteerd is op internet. In de archieven van Palm-websites, kranten en tijdschriften zijn talrijke artikelen te vinden over management-wisselingen, nieuwe produkten, overnames en andere belangrijke gebeurtenissen. De bestuurlijke chaos na het vertrek van Hawkins en Dubinsky wordt gelukkig wel ruim uitgemeten in het boek en ook de dramatische situatie rond online bestellingen, vlak na de introductie van de Handspring Visor, komt aan de orde.

Belofte

Misschien is het teveel eer om Jeff Hawkins de 'vader van alle handhelds' te noemen. Voordat Hawkins zijn eerste creatie (de Zoomer) op de markt bracht, waren er al zakcomputers met een agenda, adresboek, takenlijst en memopad. De Sharp organizers en de Apple Newton zijn wel de bekendste apparaten uit die tijd. Maar Hawkins zorgde voor de definitieve doorbraak van de handheld. De PalmPilot veroverde de markt sneller dan de kleuren-tv, de video, mobiele telefoon en zelfs de PC.
De Zoomer mislukte, maar leidde er wel toe dat Hawkins besefte welke eigenschappen een succesvolle handheld zou moeten hebben: goedkoop, klein, simpel en in staat om gegevens uit te wisselen met de PC. Het al eerder genoemde blokje hout diende als prototype voor de Pilot. Het idee was veelbelovend, maar het viel niet mee om geld los te krijgen bij investeerders in een periode dat handheld computing door velen als een afgesloten hoofdstuk werd beschouwd. Er waren teveel produkten geflopt, vele miljoenen waren verloren gegaan met investeringen in bedrijven die veel hadden beloofd maar uiteindelijk de beloften niet konden waarmaken. "Overpromise and underdeliver" was eerder regel dan uitzondering.

Geld en zeggenschap

Het zoeken naar financiering en behoud van zeggenschap over het bedrijf loopt als een rode draad door de geschiedenis van Palm. Steeds weer probeerde Palm contracten te sluiten met grote namen in de computerwereld, maar telkens moest Palm afhaken omdat de beoogde partner onredelijke voorwaarden stelde of op het laatste moment nieuwe voorwaarden aan het contract toevoegde die nadelig voor Palm zouden uitpakken. Achteraf is het vreemd hoe grote bedrijven als Compaq, Ericsson, Casio, Nokia en Hewlett-Packard de kansen zo gemakkelijk aan hun neus voorbij hebben laten gaan en een kleine groep doorzetters uiteindelijk verantwoordelijk was voor het ontstaan van een compleet nieuwe bedrijfstak. Ed Colligan, Art Lamb, Ron Marianetti, Joe Sipher en Rob Haitani zijn namen die in dit verband nadrukkelijk moeten worden genoemd. De meeste van hen waren vanaf de oprichting bij Palm betrokken en werken vandaag de dag nog steeds voor Hawkins en Dubinsky.

Palm-boek of business-boek?

Het zou jammer zijn om te veel anekdotes uit het boek te verklappen. Het is veel leuker om zelf te ontdekken hoe begrippen als PDA, Graffiti en Visor ontstonden. Welke missers werden gemaakt om uiteindelijk tot betere oplossingen te komen? Wat was de Taxi voor produkt en waarom veroorzaakte de Taxi easter egg zoveel ophef? Wie bedacht "Zen of Palm" en wie was Robin Abrams? Waarom zongen Hawkins en Dubinsky "We're in Radio Shack's database" op de melodie van "We Wish You a Merry Christmas"? Wat doet Palm's productmanager Joe Sipher met chocoladesaus? Was Hawkins op de hoogte toen Dubinsky aan 3Com te kennen gaf dat zij en Hawkins zouden opstappen? Het boek staat vol wetenswaardigheden, achtergrondverhalen en uitspraken van betrokkenen, zonder in onbenullige details te verzanden. Als Palm-liefhebber ben je vanaf de eerste pagina geboeid door vele grote en kleine Aha-Erlebnissen. Zelfs als je denkt dat je de meeste verhalen wel kent, zul je regelmatig iets nieuws ontdekken. Wanneer je bij de laatste hoofdstukken bent aangekomen zullen de verrassingen wat afnemen, vooral als je de laatste jaren de Palm-websites regelmatig hebt gevolgd. Het verhaal dat Microsoft een aantal belangrijke opinieleiders uit de Palm-wereld probeerde om te kopen met gratis PocketPC's en accessoires zal bij vaste bezoekers van de Palm-websites waarschijnlijk wel bekend zijn.

Maar niet alleen voor Palm-liefhebbers is het boek interessant. Het is vooral ook bedoeld als business-boek, dat vertelt hoe het eraan toeging in de wereld van Venture Capital, in een tijd dat internet nog nauwelijks iets voorstelde. Het vertelt hoe twee mensen met veel pijn en moeite een bedrijf probeerden op te bouwen en daarbij telkens tegen grenzen aanliepen. Zonder externe financiers is het onmogelijk om een miljoenenbedrijf uit de grond te stampen, vooral als je van plan bent zowel de hardware als de software in eigen huis te ontwikkelen. Maar de belangen van financiers botsten telkens met die van de oprichters. De periode waarin Palm onderdeel was van US Robotics en 3Com moet voor Hawkins en Dubinsky een hel zijn geweest: telkens werden beslissingen genomen die in het belang van het moederbedrijf waren, maar Palm niet de mogelijkheid gaven om voldoende te investeren in marketing, gekwalificeerd personeel of produktontwikkeling. Dubinsky heeft vaak op het punt gestaan om de handdoek in de ring te gooien. Er waren genoeg start-ups die haar graag als ervaren CEO hadden binnengehaald en waar ze veel meer geld had kunnen verdienen. Het wekt bewondering dat ze ondanks alles heeft doorgezet en Hawkins nooit in de steek heeft gelaten.

Brain business

Een van de meest verrassende wetenswaardigheden, die meteen al in het eerste hoofdstuk wordt onthuld, is dat voor Hawkins de handheld-wereld slechts bijzaak is. Natuurlijk, hij was degene die de Palm-computer bedacht en evenals Dubinsky onvermoeibaar doorging om van Palm een succes te maken. Maar zijn uiteindelijke doel ligt op een heel ander vlak: genoeg geld verdienen voor het opzetten van een brain business. Wat Hawkins hiermee wil bereiken is te lezen in het boek. Zijn kennis van het menselijk brein heeft in ieder geval al één succesvolle toepassing gehad: Hawkins gebruikte het bij de ontwikkeling van Graffiti.

Toekomst

Het boek eindigt met de aankondiging van de Handspring Treo. De ontwikkelingen zullen vanaf dat moment niet stilstaan. Daarom hebben de auteurs een website gemaakt waarop aanvullingen worden gepubliceerd: www.pilotingpalm.com. De eerste update verscheen in februari 2002 en beschrijft in een notendop de ontwikkelingen in de laatste maanden: de vervanging van Yankowski, de start van de verkoop van Treo's, de aankondiging van de Palm i705 en de splitsing van Palm in een software- en hardware-divisie.

Conclusie

"Piloting Palm" is verplichte lectuur voor iedereen die serieus over Palm-computers wil kunnen meepraten. Ook als je niet van lezen houdt zul je door de spannende schrijfstijl en de vele herkenningspunten meteen door het boek worden gegrepen. Ben je alleen maar geïnteresseerd in de bedrijfskundige kant en wil je weten hoe een high-tech bedrijf zich heeft ontwikkeld, dan zal het boek ook niet teleurstellen. Er zijn weinig bedrijven die zo'n stormachtige ontwikkeling hebben doorgemaakt als Palm, er zijn weinig ondernemende duo's die zo makkelijk de heldenrol kunnen vervullen als Hawkins en Dubinsky en er zijn weinig brokkenmakers die beter de rol van bad guy hadden kunnen spelen, dan Carl Yankowski.
Voor de echte freaks is het jammer dat de auteurs op de vlakte blijven over gevoelige kwesties en er niet voor hebben gekozen om bepaalde geruchten te ontzenuwen. Ook is het jammer dat er niet uitvoerig wordt ingegaan op technische zaken en op de ontwikkeling van de handhelds zelf. Sommige modellen worden heel summier besproken, aan andere wordt niet meer dan één zin besteed. Er zijn nog zoveel brandende vragen: wat waren de overwegingen om een bepaald type handheld te ontwikkelen, welke alternatieven waren er, welke technische problemen moesten worden overwonnen, wat vonden de makers zelf van het resultaat? Het is logisch dat deze vragen niet aan de orde komen in een boek dat vooral als business-boek is bedoeld. Het zou het boek ook veel dikker hebben gemaakt dan de huidige, toch al forse omvang van 368 pagina's. Er resteren nog genoeg vragen om een volgend boek te schrijven.

Verbeterbaar

De auteurs zijn nogal kritiekloos in hun bewondering voor Hawkins en Dubinsky
Ontstaansgeschiedenis van de specifieke modellen wordt nauwelijks belicht
Veel vragen blijven onbeantwoord

Pluspunten

Het eerste boek dat de geschiedenis van Palm en Palm-computers in samenhang beschrijft
Geschreven door een insider
Leest lekker weg
Updates via de website http://www.pilotingpalm.com

Gegevens over het boek Piloting Palm

Titel: Piloting Palm; The Inside Story Of Palm, Handspring, and the Birth of the Billion-Dollar Handheld Industry
Auteurs: Andrea Butter en David Pogue
Aantal bladzijden: 368
Uitgave: 1e druk, februari 2002
Prijs: €34,50 (papieren boek) of $22,36 (e-book)
Te koop bij: Bol.com
Te koop als e-book bij: Palm Digital Media. Voor een eenmalige korting van 10% gebruik je de promo-code "CARESS". Let op: in het e-book ontbreken de illustraties!

Verder lezen

Het managementteam van Handspring (Engels).
Het managementteam van Palm (Engels).
Een artikel in BusinessWeek uit 1998, onder de titel After the PalmPilot, What Do You Do for an Encore? beschrijft de situatie nadat Hawkins en Dubinsky Palm hebben verlaten (Engels).
Een interview met Donna Dubinsky over haar carriëre en het ontstaan van de Palm is te vinden op de alumni-website van de Harvard Business School (Engels).
PalmInfocenter heeft ook een review van dit boek, met onder andere een opsomming van onbeantwoorde vragen (Engels).
Een aflevering van de Todd Mundt-show bevat een radio-interview met auteur David Pogue (RealAudio).

Relevante links

Als je dit een leuk review vond, ben je misschien ook geïnteresseerd in:

Vragen, opmerkingen of discussie?

Via deze thread in het forum