Review: Sony CLIÉ Wireless LAN Card PEGA WL100

Door Patrick Laarhoven	Klik op de plaatjes voor een vergrote versie
Publicatiedatum: 23 juni 2003

NetFront en CLIÉ Mail in actie

Screenshots van de driver

Voorkant van de WLAN-kaart

De WLAN-kaart in een CLIÉ PEG-NX70

Achterkant van de WLAN-kaart. Zie ook de vermelding dat het om een Intel product gaat

De felgroene verpakking

In de bijgeleverde case kun je de WLAN-kaart handig meenemen

De CLIÉ NX en NZ zijn ieder prachtige apparaten. Bedoeld voor gebruikers die echt elke mogelijke functie in hun PDA willen zien. Het enige wat daar standaard eigenlijk nog aan ontbreekt is een draadloze netwerkadapter. Sony heeft er bij deze CLIÉ modellen gelukkig wel voor gezorgd dat er een speciaal slot op zit waar een Wireless LAN (WLAN) kaart in kan, de PEGA-WL100. Draadloos netwerken wordt hiermee zo ook voor de CLIÉ NX en NZ een werkelijkheid.

Inhoud

De WL100 is verpakt zoals eigenlijk alle Sony-accessoires tegenwoordig verpakt worden, een eenvoudig plastic omhulsel met wat groen karton. In de verpakking zit de WLAN-kaart, een kleine case om de kaart in mee te nemen, een Engelstalige handleiding (helaas geen Nederlandse verkrijgbaar en bijgesloten) en een CD met de benodigde drivers.
Het valt meteen op dat de kaart qua uiterlijk wel heel veel weg heeft van die van andere merken. De Wireless LAN CF kaart van Socket bijvoorbeeld, lijkt qua uiterlijk sprekend op de WL100. Dat het waarschijnlijk gaat om meer dan een gelijk uiterlijk wordt wel duidelijk als je de achterkant van de kaart bekijkt. Daar staat gewoon vermeld dat het eigenlijk een Intel PRO/Wireless 2011B LAN CF-Card is. Het mooie is dan wel weer dat je voor deze kaart dus eventueel drivers kunt downloaden om hem te gebruiken in een notebook (met CF-adapter) of PocketPC. Overigens werkt het andersom niet. Een WLAN-kaart van een ander merk werkt niet in de CLIÉ, omdat de voor het andere merk benodigde drivers niet in de CLIÉ aanwezig zijn.

Installatie

Het plaatsen van de WL100 is vrij eenvoudig: je haalt de bescherming van het CF-slot en je steekt de kaart er in. Het installeren van de benodigde drivers vanaf de CD is ook zo gepiept. Vervolgens komt het (soms) lastigste deel. Je moet namelijk de netwerkinstellingen nog invoeren om de boel aan de praat te krijgen. Gelukkig is de meegeleverde handleiding zeer gedetailleerd. Voor iedere denkbare situatie is er een handige stap-voor-stapbeschrijving die je eenvoudig kunt volgen. Met een beetje mazzel ben je in een paar minuten draadloos aangesloten op het netwerk. Enige kennis van de netwerkinfrastructuur en de kenmerken van de overige WLAN-apparatuur is wel een vereiste. Als je in een kantooromgeving zit zul je misschien een systeembeheerder moeten vragen om wat gegevens.

Adhoc en Infrastructure

WLAN kent twee manieren van verbinden. Adhoc is de naam voor iets wat je normaal gesproken een peer-to-peer verbinding zou noemen. Je zet dan een verbinding op met een PC die ook voorzien is van een WLAN-adapter. Een infrastructure-verbinding is vergelijkbaar met een gewone netwerkverbinding via een hub of switch (een verdeelkast voor netwerkverbindingen). De adhoc verbinding is prima bruikbaar, maar heeft als nadeel dat je de PC met de WLAN-adapter altijd aan moet laten staan. Ander nadeel is dat de installatie van een adhoc verbinding wat lastiger kan zijn. Op de PC moet je dan namelijk nog extra software aan de praat zien te krijgen die het verkeer routeert tussen het internet en de CLIÉ. Voor Windows 2000 en Windows XP is dit niet zo heel ingewikkeld, zie de beschrijving op de Tipspagina over het installeren van internet over Bluetooth voor wat tips over hoe je dat kunt doen. Het gebruik van een infrastructureverbinding met een accesspoint is veel eenvoudiger, maar wel wat duurder.

Dagelijks gebruik

De antenne steekt uit buiten het CF-slot, dus je kunt de kaart er eigenlijk niet continu in laten zitten. Althans het leek mij wat link qua afbreken. Met het openklappen van de CLIÉ NX heb je gelukkig geen last van de antenne. Het scherm draait er net boven langs. Bij de CLIÉ NZ serie zit de antenne aan de onderkant van het apparaat. Dat lijkt me persoonlijk een stuk minder handig.
De drivers zitten goed in elkaar. Ze werken stabiel en alle benodigde instelmogelijkheden zijn wel aanwezig. Voor het beveiligen van de verbinding kun je kiezen voor WEP 64-bit- of 128-bitsversleuteling (WEP is een encryptiemethode voor veilige draadloze netwerkverbindingen). Je kunt werken met een vast IP adres of automatisch een IP adres laten kiezen via DHCP. Bij een adhoc verbinding kun je het kanaal kiezen. Wat ik wel nogal mis is dat je tijdens de verbinding geen informatie kan krijgen over de verbinding. Normaal gesproken (op een PC) krijg je bij een WLAN-adapter de lijnsnelheid, signaalsterkte en dat soort dingen wel te zien. Het IP-adres is wel zichtbaar, met de optie View log.
Op zich zou je met deze WLAN-kaart dus bij een willekeurige hotspot moeten kunnen gaan internetten. Ik ben er niet toe gekomen om dat te testen (er zit voor zover ik weet ook geen hotspot bij me in de buurt). Het had me trouwens wel leuk geleken om zonder in de rij te staan een hamburger te bestellen bij McDonald's.

Bereik en snelheid

Het bereik voldoet aan de verwachtingen. Door een aantal muren heen kom je nog tot een bereik van twintig à dertig meter. Dat is wel een stuk minder dan Sony opgeeft, maar ik moest door nogal wat dikke betonnen muren. Bij deze test is een LinkSys WAP54G accesspoint gebruikt. In de open lucht is 150 meter wel haalbaar.
Ook de snelheid van de WLAN-kaart is op zich prima in orde, maar wel iets minder dan ik had gehoopt. In theorie is het een 11Mbit/s verbinding, maar je bent waarschijnlijk wel wat beperkt door wat de CLIÉ aan data kan verstouwen. In de praktijk kwam ik met VFSFTP maximaal aan iets van 1,3Mbit/s aan netto bandbreedte (een bestand van 1MB overzetten in zes seconden). Ik had er dus iets meer van verwacht, maar het is in de meeste gevallen meer dan de beschikbare internetbandbreedte. Dus dan merk je dat niet eens. Bij een netwerk HotSync zou het misschien wel wat sneller kunnen, maar de snelheid komt nu ongeveer overeen met wat je via USB ook krijgt. Kortom: het is eigenlijk snel zat.

Software

Je kunt pas echt met de kaart aan de slag als je wat software hebt die er ook echt wat mee kan. Bij de kaart is, behalve de driver, geen software bijgeleverd, maar dat is ook niet nodig. De CLIÉ NX en NZ worden zelf al geleverd met een zeer complete verzameling software die je mobiel kunt gebruiken. Bijvoorbeeld de webbrowser NetFront en de e-mailclient CLIÉ Mail. Andere handige programma’s, die overigens niet standaard worden meegeleverd met de CLIÉ's, zijn bijvoorbeeld Win-Hand (om je PC op afstand te bedienen) of VFSFTP (om met FTP bestanden op een server te zetten of ze er vanaf te halen). Zie de Internetten met je Palm tipssectie voor meer programmatips.
De CLIÉ NX en NZ komen echt volledig tot hun recht met de werkelijk fantastische webbrowser NetFront in combinatie met de WL100. Mooi is ook de samenwerking met alle andere standaard meegeleverde software. Met NetFront kun je bijvoorbeeld een programma downloaden in de vorm van een ZIP-bestand. Met CLIÉ Files (vanaf versie 1.1) kun je dit ZIP-bestand uitpakken en installeren. Je kunt dus zonder tussenkomst van een PC programma’s installeren.
Bij de CLIÉ NZ zit ook nog het programma PicselViewer, hiermee kun je allerlei native PC-bestanden lezen. Je kunt dus PDF-, Microsoft Word-, Microsoft PowerPoint-bestanden en dergelijke zo op de CLIÉ inlezen. Op de NX moet je het stellen met bijgeleverde Documents to Go, maar middels een network HotSync zou je deze ook draadloos op je CLIÉ kunnen krijgen.

Batterijduur

De handleiding geeft aan dat het verbruik maximaal wel 1W kan bedragen. In de praktijk valt dat nog wel mee. Het is waarschijnlijk alleen in de meest ongunstige omstandigheden zoveel. Ik heb een aantal keer gekeken hoe lang de accu van de CLIÉ NX70 mee ging als ik uitsluitend programma's gebruikte die de WLAN-verbinding nodig hadden. Met flink intensief webbrowsen of gebruik van Win-Hand kreeg ik gemiddeld na ongeveer twee à tweeëneenhalf uur de melding dat de accu te leeg was om nog met de WLAN-kaart te kunnen werken (toen zat de accu op iets van 27%).
Gelukkig hebben de drivers een optie voor een PowerSaveMode. Als je die aan hebt staan wordt er minder stroom verbruikt voor het signaal. De signaalsterkte loopt dan sneller terug en de snelheid is weer afhankelijk van de signaalsterkte van de verbinding. Als de afstand tot de ontvanger groter wordt dan valt de snelheid duidelijk merkbaar terug. Als je deze stroombesparende optie uitzet dan blijft de snelheid wel hoog, maar dan neemt uiteraard het stroomverbruik weer toe. Ik ga persoonlijk liever voor het laatste, maar je hebt dus zelf de keuze. Als je met de PowerSaveMode aan merkt dat je soms de verbinding verliest, zou je de PowerSaveMode beter uit kunnen zetten om de signaalsterkte weer wat op te voeren.

Met PowerSaveMode aan doe je, met vier uur en een kwartier, ongeveer twee keer zo lang met je batterij. Bij de CLIÉ NX70 gaat een acculading, bij normaal gebruik, ongeveer zes uur mee. Zonder PowerSaveMode aan vreet de WLAN kaart dus een hoop stroom. Met PowerSaveMode aan merk je eigenlijk nauwelijks dat je accu sneller leeg loopt.
Bij de tests is gewerkt met blokken van een half uur en dan wat rust ertussen. De accu loopt in die rustperiode (zeker met PowerSaveMode aan) wel weer wat op. Bij de tests is dus ook steeds continu de WLAN-kaart gebruikt. Dat is waarschijnlijk niet helemaal standaard gebruik, maar het ging erom te kijken wat het extra verbruik van de WL100 was. Als je de WLAN-kaart maar een beperkter deel van de totale tijd gebruikt (bijvoorbeeld voor even e-mail ophalen of zo nu en dan even browsen) dan merk je uiteraard veel minder van het extra stroomverbruik.

Conclusie

De WL100 is eigenlijk het laatste stukje dat je nog nodig hebt om van een CLIÉ NX of NZ, met hun grote scherm en ingebouwde toetsenbord, een waardige vervanger voor een notebook te maken. Voor mij was de WLAN-optie en de bij de CLIÉ NX70 bijgeleverde NetFront webbrowser de hoofdreden om deze aan te schaffen. De prijs is misschien wel wat aan de hoge kant. Zeker als je hem in de VS kunt kopen voor $16,95 (na een $50 geld-terugactie).

Verbeterbaar

Prijs wat aan de hoge kant
Drivers geven geen informatie over de actuele verbinding
Verbruikt veel stroom (met PowerSaveMode uit)

Pluspunten

Biedt geweldige gebruiksopties voor mobiel gebruik
Stabiele verbinding
Eenvoudige installatie
Prima bereik
Stroomverbruik, met PowerSaveMode aan, valt reuze mee

Gegevens Sony CLIÉ Wireless LAN Card PEGA-WL100

Producent: Sony
Prijs : € 190,00
Te bestellen via SonyStyle.nl
Geschikt voor: Sony CLIÉ modellen NX en NZ
Grootte: 42,8mm x 55,4mm x 5,9mm
Gewicht: 14 gram
Encryptie: WEP 64/128 bit
Maximale bereik (zelf gemeten): 30m binnenshuis, 150 m buitenshuis
Maximale bereik (fabrieksopgave): 90m binnenshuis, 300m buitenshuis

De hier besproken PEGA-WL100 is inmiddels niet meer te verkrijgen bij Sony zelf. Sony levert alleen nog maar de opvolger van dit model, de PEGA-WL110. De verschillen met het vorige, hier besproken model, en de opvolger zijn:

wordt door Sony zelf geproduceerd in plaats van door Intel
werkt daardoor (voorlopig) niet in laptops omdat de Intel drivers niet gebruikt kunnen worden
extra Power LED naast Link LED
opgave van bereik is nu volgens de in dit review gemeten waarden

Beoordeling

Gebruik
Uiterlijk
Prijs
Duurzaamheid

Eindoordeel

Relevante links

Als je dit een leuk review vond, ben je misschien ook geïnteresseerd in:

Vragen, opmerkingen of discussie?

Via deze thread in het forum