[Opinie] De Apple iPhone gaat een enorm succesvolle flop worden

Enkele maanden geleden werd de smartphone-industrie tijdens de MacWorld-keynote van Steve Jobs wakkergeschud. De iPhone was op het eerste oog een revolutionair toestel die de wereld van mobile computing zou opschudden. Kan de iPhone zijn naam waarmaken?

Op 10 januari 2007 kon iedereen de langverwachte iPhone van Apple aanschouwen. De eerste reacties waren overweldigend: niet alleen de hardcore pda- en smartphonefans waren enthousiast; de iPhone haalde zelfs de ochtendkranten, het 8 uur-journaal en menig discussierondje aan de lunchtafel tijdens de volgende dag op kantoor. Apple's aandelenkoers vloog omhoog, terwijl de koersen van RIM en Palm kelderden. Ongehoord in de moderne historie van mobiele technologie.

De grootste reden hiervoor is uiteraard omdat het 'een Apple is'. Apple's merk en brand equity is sinds de iPod tot grote hoogte gestegen. Het staat synoniem aan 'cool' en rebelsheid. Iedereen die met Apple werkt, is automatisch een alpha-mannetje of -vrouwtje en trekt waar dan ook de aandacht van degenen die nog niet 'verlicht' zijn. Waar Palm zich ooit in een grijs verleden mocht beroepen op de Zen of Palm, lijkt de hedendaagse aura om Apple en de iPhone grenzeloos. Maar nu iedereen, inclusief ondergetekende, weer gekalmeerd is: hoe goed zal de iPhone nu echt zijn in het dagelijkse gebruik?

Okee, waar je echt niet omheen kunt is dat de iPhone wellicht de meest gelikte grafische interface heeft van welk mobiel apparaat dan ook. Waar het standaard scrollbalkje in PalmOS Garnet 5.4.9 nog steeds uit 4-bits 160x160 pixel-blokjes bestaat, en in de standaardapplicaties voornamelijk zwart/wit werkt, is de iPhone kleurrijk en grafisch om je vingers erbij af te likken. Animaties wanneer je een knop indrukt of wanneer een pagina verandert, een soort 'massatraagheid' bij het scrollen door een lijst, allemaal eyecandy waar je u tegen mag zeggen. Er is zelfs een orientatiesensor ingebouwd, waar bijvoorbeeld de Palm Lifedrive (die met een betere uitvoering en meer capabel besturingssysteem de iPhone had kunnen zijn) nog een mooie drukknop had als je tussen portretstand of landschaporiëntatie wil wisselen. Apple combineert in het MacOS X-besturingssysteem al langer grafische hoogstandjes met gebruiksvriendelijkheid. En waarom ook niet? De twee sluiten elkaar namelijk niet uit. Integendeel, het kan elkaar juist versterken. Hopelijk heeft Palm dat ook door met hun nieuwe besturingssysteem, zodat de tekortkomingen niet met 3rd-party software opgevangen hoeven te worden.

"Okee," zegt de Palm-purist, "al die idiote animaties slokken CPU-kracht op: hoe gaat mijn batterij dat trekken?". Dat is denk ik een goed punt. Ondanks dat er niks bekend is over de capaciteit van de batterij van de iPhone, voorspellen veel critici dat de iPhone een slechte batterijduur gaat hebben. Ik moet het hier vooralsnog mee eens zijn. Het 3.5" 320x480 scherm is gelijk aan het scherm dat Palm en Sony al jaren in hun PalmOS-apparaten gebruiken. Om de animaties en de uitgeklede versie van MacOS X te trekken, heb je ook een fatsoenlijke CPU nodig. Daarnaast gaat de ingebouwde GSM/EDGE-radio en de Wi-Fi-chip veel stroom vreten. Tenzij Apple in het geheim deze onderdelen heeft laten vervaardigen, komen deze onderdelen gewoon bij de elektronicagroothandel vandaan: dezelfde grote elektronicabedrijven als waar HTC, HP, Palm etc. hun onderdelen kopen. Omdat er een Apple-logo op het apparaat zit, gaan de onderdelen niet opeens minder stroom gebruiken. De iPhone zal hopeloos mislukken als blijkt dat de batterijduur niet toereikend is. Dat je iPod zonder stroom komt te zitten, okee, maar als het je telefoon daarin meeneemt, kan het voor een hoop irritatie zorgen.

Hoe zou het met de ergonomie en bedienbaarheid van de iPhone zitten? Het scrollen door een namenlijst ziet er heel gelikt uit, en als je een lange lijst door moet scrollen, vind je aan de zijkant van boven naar beneden het alfabet in kleine letters. Druk op een van die letters, en je springt meteen naar de eerste contactpersoon wiens naam met die letter begint. Briljant, waarom is niemand daar eerder opgekomen?

Tijdens de keynote heeft Steve Jobs heel gemeen de demonstratie van de iPhone Calendar overgeslagen. Achteraf omdat bleek dat het programma nog niet af was. Voor mij is de Calendar een plek waar je snel en gemakkelijk een afspraak moet kunnen invoeren. Het ziet er niet naar uit dat dat makkelijk gaat zonder echt toetsenbordje met de iPhone. Maargoed, ik zie dan ook regelmatig mensen de Calendar gebruiken op een Smartphone met een numeriek toetsenbord, dus blijkbaar houden mensen wel van een uitdaging om afspraken in te voeren.

Daarnaast waren er een hoop "ooh's" en "aah's" wat betreft de ingebouwde Safari-browser van Apple. Alles werd inderdaad net zoals op de desktop getoond, maar daar kleven twee nadelen aan: ten eerste, als je dan ook alles moet laden zoals op de desktop-pc, ben je - vooral met grote pagina's - nog wel even bezig met je GPRS/EDGE-verbinding. En het wachten hebben ze natuurlijk weer niet laten zien in de animatie-presentatie. Ten tweede: wel eens moderne webpagina's bekeken op een 320x480 scherm? Apple schijnt hier net als bij de Deepfish-browser van Microsoft enkele handigheidjes ingebouwd te hebben. Te hopen is dat deze goed werken, omdat er al veel meer mobiele browsers zijn die alles weergeven zoals op de desktop. Zelfs voor Palm is er namelijk Picsel Browser (die officieel legaal niet bestaat), waar je net als op de iPhone met je vinger kunt rondscrollen en in- en uit kunt zoomen. Het scrollen met 'massatraagheid' is zelfs ook te vinden in Picsel Browser en in Picsel Viewer, die standaard in de latere Sony Clié's te vinden was. Uit ervaring kan ik echter zeggen dat je zonder hulp 95% van de tijd bezig bent te scrollen en te zoomen, en slechts 5% van de tijd met lezen wat er nu eigenlijk op de webpagina staat.

En tenslotte nogmaals het gebrek aan een vast keyboardje. Hoewel in de iPhone-animaties op Macworld de virtuele vingers over het toetsenbord dansten, zal de praktijk toch anders zijn. De gelukkigen die de iPhone hebben mogen beroeren ('Oooh, mag ik je aanraken?') meldden dat het typen toch een stuk lastiger ging dan met een echt toetsenbord. Hoewel de iPhone-doelgroep misschien minder e-mails en SMS'jes stuurt dan de Treo-bezitters, is het nog maar afwachten hoe makkelijk het in de praktijk gaat. Mensen die veel en vaak tekst moeten invoeren, kunnen een domper krijgen aan de iPhone. Maar aan de andere kant: de iPhone is ook niet voor die mensen bedoeld. De ingebouwde 'word-completion' functie zal hierin een belangrijke rol spelen. In het Engels denk ik dat Apple het wel voor mekaar krijgt, maar zal er Nederlandse lokalisatie komen, en hoe goed is die woordenschat?

Samengevat denk ik dat de iPhone een enorm succes gaat worden als entertainment-device en als statussymbool. Het eerste stukje technologie waarmee je mooie vrouwen niet afschrikt. Het zal ook een succesvol signaal naar de concurrentie sturen, dat alles wel een stuk gelikter (Palm!), een stuk simpeler (Windows!), en een stuk krachtiger (Symbian!) mag. Maar ik vrees dat de eerder genoemde negatieve dingen, met name de batterijduur, plus de hoge prijs en afhankelijkheid van slechts één mobiele operator, én het gebrek aan 3rd party-software de eerste-generatie iPhone slechts tot een geslaagd testmodel zullen maken. Het kan dan mooi als voorbeeld dienen voor de 2e generatie iPhones en alle andere smartphones die na juni 2007 uit worden gebracht.